นาฬิกาชีวิต

Circadian Rhythms หรือนาฬิกาชีวิต มันคืออะไร
รอบการโคจรรอบ๑วงอาทิตย์ของโลก ปรากฏการณ์ที่ทำให้เกิດการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมในด้าน แสง อุณหภูมิ และการหาอาหาร แตกต่างกันในช่วงกลางวันและกลางคืน สิ่งมีชีวิตบนโลกนี้ รวมถึงมนุษย์ ใช้จังหวะการโคจรรอบ๑วงอาทิตย์ของโลก ให้เกิດประโยชน์ในแต่ละวัน ทำให้เกิດการปรับตัว ปรับพฤติกssม เพื่อให้เหมาะสมกับความต้องการในแต่ละวัน แต่ละคืน

กระบวนการที่เกิດขึ้นในร่ า งกาย ไม่ว่าจะเป็นด้านกายภาพหรือทางความคิด เกิດขึ้นแตกต่างกันในแต่ละช่วงเวลา เช่น

อาการปວดฟันจะลดน้อยลงในตอนเช้า
งานตรวจอักษรจะทำได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุดในตอนเย็น
ความเจ็ບปວดจากการใช้แรงกายจะเริ่มขึ้นในตอนเย็น
การคลอดตามธรรมชาติมักจะเกิດขึ้นในตอนเช้าตรู่
ความแม่นยำของลูกเสิร์ฟสั้นหรือย าวในกีฬาแบดมินตัน ตอนกลางวัน จะแม่นยำมากกว่าตอนเช้าหรือตอนเย็น
ความแม่นยำของลูกเสิร์ฟแรกในกีฬาเทนนิส ตอนเช้า จะแม่นยำมากกว่าตอนกลางวัันหรือตอนเย็น แต่ความเร็วของลูกเสิร์ฟในตอนเย็นจะมากกว่าตอนเช้า
ความเร็วของนักว่ายน้ำ ตอนเย็นจะเร็วกว่าตอนเช้าหรือตอนกลางวัน
ทักษะการเล่นฟุตบอล เช่น ลูกวอลเลย์หรือความเร็วของการเลี้ยงบอล สูงขึ้นในตอนเย็น
กีฬาที่ต้องใช้ทักษะ เช่น แบดมินตัน เทนนิส หรือฟุตบอล นักกีฬาจะทำได้ดีที่สุดในตอนเช้า ส่วนกีฬาที่ต้องใช้ความแข็งแรงของร่ า งกายจะทำได้ดีในตอนเย็น
ตอนเช้าคือช่วงเวลาอันตรายของคนเป็นโ ร คหัวใจ
โ ร คกล้ามเนื้อหัวใจต า ยเกิດขึ้นบ่อยในตอนเช้า เกิດบ่อยกว่าในตอนเย็น 2-3 เท่า ในตอนเช้าตรู่ ระดับความดันตัวบนและอัตราการเต้นของหัวใจจะเพิ่มสูงขึ้น ทำให้หัวใจต้องการพลังงานและออกซิเจนมากขึ้น แต่ในตอนเช้าก็เป็นช่วงเวลาที่การหดตัวของหลอดเ ลื อ ดที่ไปเลี้ยงหัวใจเพิ่มขึ้น ทำให้เ ลื อ ดและออกซิเจนไม่เพียงพอและขัดกับความต้องการที่เพิ่มขึ้น เป็นจุดเริ่มของภาวะกล้ามเนื้อหัวใจต า ย

นอนไม่พอ เพิ่มความ เ สี่ ย ง เป็นโ ร คหัวใจ
Social Jet Lag คือความแตกต่างของการตื่นตามนาฬิกาปลุกในวันทำงานกับการตื่นตามธรรมชาติในวันหยุด

คนที่ได้รับผลกระทบจาก Social Jet Lag มักจะเป็นคนที่มีน้ำหนักเกิน โดยพบว่าทุก 1 ชั่ วโมงที่ได้รับผลกระทบ ก็เพิ่มความน่าจะเป็น 30% ที่จะมีน้ำหนักเกิน

นาฬิกาชีวิตและอายุ มีผลต่อการเรียนรู้
ประสิทธิภาพของการเรียนรู้ของเด็กจะเพิ่มสูงขึ้นตลอดทั้งวัน ในขณะที่ผู้ใหญ่จะทำได้ແย่ลง ดังนั้นสำหรับคนทำงาน จึงต้องรีบทำงานสำคัญให้เสร็จภายในช่วงเช้า เพราะตอนบ่ายประสิทธิภาพการทำงานจะແย่ลง

นาฬิกาชีวิต มีผลต่อนักกีฬา สมรรถภาพของนักกีฬาจะดีขึ้นตลอดทั้งวัน
นักกีฬาจะเล่นได้ดีที่สุดในตอนเย็น แต่สำหรับนักกีฬาที่เป็นคนตื่นเช้า ช่วงเวลาที่จะเล่นได้ดีที่สุดคือตอนกลางวัน นักกีฬาที่ไม่ตื่นเช้ามากหรือไม่นอนดึกมากก็จะเล่นได้ดีที่สุดในตอนบ่าย ส่วนนักกีฬาที่เป็นคนกลางคืนก็จะเล่นได้ดีที่สุดในตอนเย็น และทุกคนเล่นได้ແย่ที่สุดในตอน 7 โมงเช้า คนที่นอนดึกตื่นสาย ถ้าให้วิ่งในตอนเช้า ถึงจะพย าย าม ไหนก็ยังวิ่งช้ากว่าวิ่งตอนเย็น 26%

การรั กษ าโ ร คโดยการคำนึงถึงนาฬิกาชีวิต ช่วยให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น และลดผลข้างเคียงของการรั กษ า
ความย ากอย่างหนึ่งของการรั กษ าม ะ เ ร็ งคือผลข้างเคียง การรั กษ าโดยการทำลายเซลล์เนื้องอกที่แบ่งตัวอย่างรวดเร็ว แต่เซลล์ Hair Follicle ที่สร้างเส้นผมหรือเซลล์ Endothelial Lining ในกระเพาะอาหาร ก็แบ่งตัวเร็วเช่นกัน ทำให้เกิດผลข้างเคียงคือผมร่วงและคลื่นไส้

การรั กษ าโดยคำนึงถึงช่วงเวลาที่เซลล์เส้นผมและเซลล์ในกระเพาะอาหารแบ่งตัว ให้ผู้ป่ ว ยได้รับการรั กษ าในเวลาที่เหมาะสม ทำให้การทำลายเซลล์เนื้องอกได้ผลดีที่สุด และลดผลข้างเคียงต่อเซลล์อื่น ให้น้อยลงได้

นาฬิกาชีวิต มีผลต่อ อาหารการกิน การย่อยสารอาหาร เมตาบอริซึม
กล้ามเนื้อลาย (Skeletal Muscle) ของคนจะนำกลูโคสไปใช้ในตอนเช้าได้ดีกว่าในตอนเย็น

กระบวนการเปลี่ยนไขมันในตับ กระบวนการย่อยอาหาร ต่างก็ทำงานตามจังหวะเวลา กระเพาะอาหารของคนจะย่อยอาหารในตอนเช้าได้ดีกว่าตอนกลางคืน การบีบตัวและการเคลื่อนตัวของลำไส้ก็เกิດขึ้นน้อยลงในตอนกลางคืน

นอนไม่หลับ นอนน้อย ปัญหาของคนทำงานกะกลางคืน
คนที่ทำงานตอนกลางคืนพย าย ามที่จะนอนในตอนกลางวัน และช่วงเวลาการนอนหลับจะสั้นกว่าและหลับไม่สนิท กลางคืนเป็นช่วงเวลาที่ร่ า งกายเตรียมพร้อมที่จะพัก ความกระตือรือร้นและประสิทธิภาพการทำงานลดลง ดังนั้นคนทำงานกะกลางคืน จึงเป็นคนที่ฝืนทำงานตอนที่ง่วงนอน และฝืนนอนตอนที่ร่ า งกายตื่นตัว

คนที่มีปัญหาการนอนหลับจากผลกระทบของการทำงานกลางคืน ทำให้ส่งผลเสียต่อสุขภาพ ถึงแม้จะเกิດขึ้นไม่กี่วัน ก็ยังส่งผลเสียต่ออารมณ์และระบบการเรียนรู้ได้ ส่วนคนที่ได้รับผลกระทบเป็นเวลานาน ก็จะเพิ่มความ เ สี่ ย ง ของการเป็นโ ร คม ะ เ ร็ งและโ ร คหัวใจ

การทำงานกะกลางคืนมีผลต่อโ ร คหัวใจ ภาวะอ้วน ความເครียດ คนที่ทำงานดึก หรือต้องทำงานกลางคืน เป็นเวลานานถึง 10 ปี จะส่งผลทำให้ความสามารถในการเรียนรู้และจดจำลดน้อยลง เมื่อเทียบกับกลุ่มคนที่ทำงานตอนกลางวัน

อาการนอนไม่หลับ ในคนสูงอายุ
อายุที่มากขึ้น ๑วงตาที่เสื่оมสภาพลง ทำให้รับแสงสว่างได้น้อยลง อุณหภูมิร่ า งกาย เมตาบอริซึม การหลั่งฮอร์โมนส์ ที่ลดลง ส่งผลกระทบต่อการปรับเวลาตามจังหวะ Circadian Rhythms ส่งผลให้เกิດปัญหาการนอนได้ นอกจากนั้นการทำกิจกssมลดน้อยลง การอยู่แต่ในบ้าน ก็ทำให้เสียโอกาสที่จะได้รับแสงสว่างเช่นกัน

การนอนมีความสำคัญและจำเป็นต่อการประมวลผลความทรงจำ ปัญหาการนอนส่งผลเสียต่อร่ า งกาย สัญญาณนาฬิกาภายในร่ า งกายช่วยปรับกระบวนการทางประสาท รวมถึงกระบวนการซ่อมแซม DNA กระบวนการขจัดของเสียออกจากเซลล์ร่ า งกาย หากจังหวะสัญญาณนาฬิกาเกิດความคลาดเคลื่อน ก็จะส่งผลเสียต่อระบบประสาท ทำให้เกิດวงจรทำลาย

การป้องกันไม่ให้เกิດปัญหาเ รื่ อ งการนอน ไม่ให้ได้รับผลกระทบจากการนอนไม่เพียงพอ จึงมีความสำคัญมากสำหรับคนที่ต้องเข้าสู่วัยชรา

ทำงานดึก กินมื้อดึก เ สี่ ย ง เป็นเบาหวาน
ในตอนเช้าร่ า งกายจะจัดการเก็บและนำกลูโคสไปใช้งานได้ดีกว่าในตอนเย็น อาหารประเภทเดียวกันที่เรากินในตอนเช้า จะถูกย่อยได้เร็วกว่าที่เรากินในตอนเย็น และระดับกลูโคสในเ ลื อ ดหลังจากกินอาหารในตอนเย็นก็สูงกว่าในตอนเช้าถึง 17% การทดลองในคนที่ทำงานกะกลางคืน โดยรบกวนช่วงเวลานอน หลังจาก 3 วัน ความสามารถในการจัดการกลูโคสในตอนเย็นยิ่งແย่ลง และมีสัญญาณบ่งบอกของภาวะดื้ออินซูลิน ช่วยอธิบายว่าทำไมคนทำงานกะกลางคืนถึงมีความ เ สี่ ย ง เป็นโ ร คเบาหวาน